Ojciec.prl. I kropka

Idę na spacer po Starych Bielanach i kupuję sobie rurkę z bitą śmietaną. Może to nieadekwatne, ale czy naprawdę muszę siedzieć cały czas na miejscu i czekać cztery godziny na lekarza, który wypisze kartę zgonu.

Ta rurka z bitą śmietaną działa nagle jak magdalenka z ” W poszukiwaniu straconego czasu” Prousta. Nie wiem dokładnie, o co chodzi z tą magdalenką, bo Prousta akurat nie czytałem, ale wiem, że jej zapach przywodzi wspomnienia. Rurka z bitą śmietaną pachnie jak ta w okienku przy kawiarni Zorza i znów jest siedemdziesiąty któryś i tę rurkę kupują Wojtusiowi tata z mamą.

Nie tata, tylko ojciec. Tak mówiłem w przedszkolu, pani przedszkolanka, że tata mnie odprowadził, a ja że ojciec. Ścigaliśmy się od latarni do latarni, widzę go jak podbiega niesportowym krokiem pana w garniturze, na piętach niemal bez uginania kolan. Tę metodę ścigania się z dzieckiem, kiedy chcemy dojść do przedszkola, autobusu, gdziekolwiek – będę potem stosował. Dużo jest rzeczy, o których nawet nie wiem, że nauczyłem się ich od taty.

Albo jak byliśmy na wakacjach w Międzywodziu, miałem wtedy cztery lata. Na obiedzie – stołowaliśmy się w domu wczasowym FWP – tata poszedł do toalety, a ja rozśmieszyłem pół stołówki wydzierając się „Gdzie mój ojciec, gdzie mój ojciec?”.

Mój ojciec jest w górach. Zawsze dla mnie będzie, bo każdy ważniejszy szlak powyżej tysiąca metrów od Gór Izerskich po Bieszczady pierwszy raz przeszedłem z nim. Lata jeżdżenia do Piwnicznej w Beskidzie Sądeckim, Kicarz – pierwszy zdobyty szczyt, granie w szachy na Eliaszówce, 42-kilometrowa wycieczka z dziewięciolatkiem z Suchej Doliny przez Wysoką, Krościenko, Prehybę do Rytra. A potem, już po śmierci mamy, namiot Pilica (120 cm z tyłu, z przodu wyższy) i coroczny Tour de Gór.

We wtorek wieczorem siedzimy tuż obok fotela, na którym tata spędził ostatnie miesiące, a nawet lata – z moją dorosłą córką i moim przyjacielem Dzikim (co bym nie wymyślił). Rozmawiamy o „Gwiezdnych Wojnach”, idziemy w grudniu z Dzikim na premierę nowej części. Dorosła córka ma traumę, bo zabrałem ją i Janka do kina na „Gwiezdne Wojny”, kiedy była jeszcze zbyt małym przedszkolakiem, wynudziła się setnie. Janek oglądał z zapałem młodego padawana. Tak jak i ja, kiedy tata zabrał mnie na „Gwiezdne Wojny” do kina Wisła w 1979 roku.

Nie każdego tata zabierał do kina. W góry. Nie każdemu opowiadał o układzie słonecznym albo językach z grupy ugrofińskiej i sanskrycie. Podsuwał książki i pokazywał, że czytanie to szczęście. Nie każdemu kupił pod choinkę wymarzoną miniaturę „Bitwy pod Grunwaldem”. Albo skompletował całą serię królów polskich, chociaż pojedyncza figurka była kilka razy droższa od zwyczajnych żołnierzyków. Albo – bo taka jest tu suma po historiach – dał tyle miłości, że trzeba mieć samemu dzieci i to kilkoro, żeby zrozumieć ile.

Tego tatę – mądrego, oczytanego, sprawnego, samodzielnego – straciłem 15 lat temu po jego udarze. Odzyskał sporo sprawności, sporo wspomnień mogliśmy odtworzyć w rozmowach, kiedy siedział na swoim fotelu. Ale sporo już wtedy umarło.

Zabraliśmy go raz już chorego, ale jeszcze zdrowego do kawiarni na ciastko. Ubrał się w garnitur, białą koszulę, krawat, tak jak zawsze chodził do pracy przez cały siermiężny PRL. I w tej kawiarni znów był tym eleganckim panem, który z żoną idzie w niedzielę do Hawany albo Bombonierki na herbatę i ciastko; zabierają ze sobą dziecko i kupują mu krem sułtański. Prousta też chyba nie czytał – zawsze interesowały go konkrety, literatura brzydka, a nie piękna, książki popularnonaukowe, częściej nawet humanistyczne niż techniczne. Serię ceramowską miał w biblioteczce i w małym palcu, póki udar mu nie zamazał dostępu do tej wiedzy.

Potem mu przynosiliśmy ciastka na ten fotel, Kinga tego zawsze pilnowała. Uwielbiał słodycze, cieszył się, jak Wojtuś w kawiarni Zorza, kiedy szliśmy w latach siedzemdziesiątych do AWF-u na spacer. To było chyba jego miejsce, tam już na emeryturze, ale jeszcze przed udarem chodził codziennie z książką pod pachą, czytał i wracał szybkim krokiem do domu

Napisałem mu teraz na nekrologu: inżynier humanista.